7 tips van de Masai
Vorig jaar leerde ik voor mijn geluksonderzoek de Masai leider Saitoti Kitasho kennen. Hij werd een vriend. Samen distilleerden wij uit onze ontmoeting en ons werk 7 tips voor meer geluk in je leven. Een warme kennismaking en een hart onder de riem vanuit de Serengeti. Ook in moeilijke tijden. Veel plezier.
Klaar voor jouw 7 stappen naar geluk?
Leo Bormans reist de wereld rond als auteur van The World Book of Happiness en andere bestsellers. Trias nodigde hem uit om projecten in Tanzania te bezoeken. Daar maakte Leo kennis met Saitoti, een lokale medewerker van Trias die opgegroeid is bij de Masai. Samen praatten ze urenlang over hoop en geluk, tot ze beslisten om samen vijf zaalshows te geven in Vlaanderen. Hun verhaal hebben ze verteld aan de hand van deze zeven praktische gelukstips:
STAP 1 Beschouw jezelf als herder van de wereld. Formuleer de échte waarden in je leven. Gebruik ze als ijkpunt, richting en houvast.
De Masai zijn de herders van de wereld. Saitoti Kitasho is één van hen. Als medewerker van Trias vertoeft hij regelmatig in de grote stad Arusha. Tegelijk is Saitoti sinds dit jaar alaigwanani, leider van een groep van 6.000 mensen in de Serengeti.
Als goede herders hebben de Masai altijd hun stok bij. Zelfs om te voetballen. Voor hen is het een manier om hun waarden door te geven.
Opmerkelijk in het waardenpatroon van de Masai is de belangrijke rol die ze toedichten aan hun veestapel. Tellen doen ze hun runderen niet, maar ze geven elk dier wel een eigen naam.
STAP 2 Werk samen met andere mensen. Verbind en versterk elkaar. Ons sociaal kapitaal is onze grootste troef op weg naar geluk.
Trias stimuleert de vrouwen van de Masai om elke week samen te komen. Tijdens een integogen en waarderend ritueel stort elke vrouw een klein bedrag. In ruil krijgen ze een extra stempel van een vis in hun spaarboekje. Vijf vissen zijn goed voor één euro.
Het totale bedrag dient als sociale kas om elkaar te helpen. De spaarders kunnen een bedrag lenen om een tegenslag te overwinnen. Maar ze kunnen ook een microkrediet aanvragen als startkapitaal voor een winkeltje of een andere economische activiteit.
De spaarkas van de vrouwen is de schatkist van het dorp. De inhoud wordt goed bewaakt, want je hebt drie sleutels nodig om de kist te openen. Elk van die sleutels wordt bewaard bij een andere vrouw.
Eén van de Masai-vrouwen verwoordt het als volgt: ‘De kist geeft ons de kans om te groeien. Het is onze beste koe. We zijn er trots op.’
STAP 3 Ontdek je eigen kracht. Leer elke dag met een open geest bij. Beschouw jezelf niet als slachtoffer, maar als eigenaar en meester van je eigen leven.
Terwijl hun mannen rondtrekken met het vee blijven de vrouwen achter in het dorp. Hun bezittingen zijn schaars, maar ze zijn verrassend openhartig bij onze eerste ontmoeting.
‘Ik mocht nooit buitenkomen, en dat is spijtig omdat ik altijd het gevoel had dat ik kon uitgroeien tot een leidersfiguur’, vertrouwt Mama Nambori me toe. Naar eigen zeggen is veel veranderd sinds Trias in hun dorp met gendertrainingen het idee gelanceerd heeft dat mannen en vrouwen gelijke rechten hebben.
‘Nu geef ik les aan een grote groep vrouwen’, vertelt Mama Nambori. ‘Ze leren lezen en schrijven, ze maken plannen en ze ontdekken hoe ze voor zichzelf kunnen opkomen. Kortom, ze nemen hun leven in eigen handen.’
Mama Nambori beschouwt zich als een echte leider en pionier. ‘Mijn grootste geluk is dat ik zoveel mensen help groeien. Kom over vijf jaar maar eens terug’, knipoogt ze vol overtuiging.
STAP 4 Focus je niet op één doel of één mens. Diversifieer jouw activiteiten, doelen en vriendenkring. Probeer daarin een voorbeeld te zijn en anderen te stimuleren.
‘Jongeren denken snel geld te verdienen in de stad, maar ze komen bedrogen uit’, zeggen Joël Kaduma (40) en zijn vrouw Felister Modaha (30).
Op twee jaar tijd hebben ze een veelzijdig bedrijfje uitgebouwd met twee koeien, drie geiten, acht kippen, een handwaterpomp, biogas, twaalf bijenkorven en tweeduizend katvissen. Joël en Felister planten nu papaja en bananenbomen.
Als boer wil Joël zijn kennis doorgeven aan collega’s. ‘Mijn geluk schuilt erin een voorbeeld te zijn voor anderen. We wonen in een klein huis, maar toch staat een grotere woning niet bovenaan op ons prioriteitenlijstje. Ik wil eerst een lokaal bouwen waar anderen opleidingen kunnen volgen. Een nieuw vormingscentrum, dat is onze grote droom.’
STAP 5 Dream, design, deliver. Gebruik je fantasie. Teken je dromen. Voer ze stap voor stap uit. Schakel daarvoor complementaire talenten in uit jouw omgeving.
‘De andere jongens in het dorp denken dat we gek zijn’, lachen Salehe (23) en Emmanuel (21). Ze zagen de verlaten koffieplantage van hun familie en lieten hun fantasie de vrije loop.
‘Emmanuel kan goed tekenen en ik had goede ideeën. Met een startersbudget vernieuwden we de plantage en bouwden we een koffiehuis met een Coffee Tour voor toeristen’, vertelt Salehe.
Het duo maakt koffie op ambachtelijke wijze. ‘We verkopen die en geven rondleidingen. Zo tonen we respect voor onze tradities en kunnen we toch ons creatieve zelf zijn. Dat lukt vooral omdat we al ons hele leven lang vrienden zijn. We vertrouwen elkaar blindelings’, benadrukt Emmanuel.
STAP 6 Denk niet enkel op korte termijn aan persoonlijk voordeel, geld of plezier. Denk vooral op lange termijn aan waarden, kennis, inzicht, duurzaamheid, enzovoort. Hou het algemeen belang voor ogen.
‘Dit was enkele jaren geleden nog een vuile en gevaarlijke plek in de stad’, steekt Romadahani Kupaza (68) van wal. Hij is één van de initiatiefnemers achter Living Garden, een veilige ontmoetingsplaats met botanisch park, biologisch restaurant en creatief kunstencentrum.
‘We hebben de grond in bruikleen gekregen van de stad. De burgemeester heeft begrepen dat het ons niet om het grondbezit te doen is. We hebben alleen ruimte nodig voor dit positieve project. Vandaag kan ik het met trots overlaten aan de volgende generatie’, vertelt Ramadahani.
Wanneer we hem vragen wat hem gelukkig maakt, twijfelt hij geen seconde: ‘Geluk is een bijdrage leveren aan een beter leven voor andere mensen.’
STAP 7 Wees niet bang voor verandering. Leer elke dag bij en gebruik het beste van verschillende werelden. Angst is de slechtste raadgever, hoop de beste.
‘In de taal van de Masai betekent mijn voornaam someone who feeds others‘, zegt Saitoti Kitasho. ‘Ik vind dat een mooie opdracht voor het leven. Tot mijn dertiende kon ik niet lezen of schrijven en werd ik opgeleid als herder en krijger. Toen stuurde mijn vader mij plots naar school. Dat heeft alles veranderd. Uiteindelijk ben ik bij Trias beland en intussen ben ik ook aangesteld tot alaigwanani, chef van mijn gemeenschap. Beide engagementen brengen een grote verantwoordelijkheid met zich mee. Mijn geluk zit in het dienen van anderen.’
Hoewel de Masai een relatief geïsoleerd bestaan leiden, verandert ook hun samenleving zienderogen. ‘Ik ben opgegroeid met 38 broers en zussen van één vader en zeven moeders. Maar zelf heb ik nu één vrouw en twee kinderen. Ik sta met twee benen in twee werelden. Dat is best moeilijk, maar ook heel leerrijk.’
Of de klassieke omgangsvormen niet onder druk staan in de omschakeling naar nieuwe tijden? ‘Wij houden heel erg aan onze regels en tradities, maar om te overleven zullen we ons soepel moeten opstellen.’
Beelden: Kris Michiels