Het verhaal van Elke Mens
We hebben allemaal een ultiem verhaal. Ik mag twee uur lang een team van 18 chirurgen inspireren. Zij werken samen onder de naam ‘Elkerlyc’. Dat Middeleeuws verhaal smijt mij 50 jaar terug in de tijd, toen ik ‘Wijsbegeerte en Letteren’ studeerde. En het verbindt ons nog altijd met wie we zijn, als het er uiteindelijk op aan komt. Waar chirurgen, onderzoekers en verhalenvertellers elkaar ontmoeten.
‘Wie neem jij mee voor de ultieme tocht?’ Die vraag kreeg Elkerlyc al in 1496 en zijn ervaringen kunnen ons helpen in onze eigen zoektocht. Zeker in deze Wankele Tijden. Elkerlyc staat voor ‘Ieder Mens’. Hij krijgt plots de opdracht om zich klaar te maken voor de pelgrimstocht ‘waaraan niemand zich kan onttrekken’. De Dood is zijn metgezel. Hij moet haast maken en op het einde moet hij ook nog ‘verantwoording’ afleggen. Zoals wij allemaal. In het Engels heet Elkerlyc trouwens niet ‘EveryBody’ maar ‘EveryMan’. Het gaat niet om het verhaal van ‘iedereen’ (niemand wil iedereen zijn) maar om ‘Elke Mens’. Een confronterende ontmoeting. De chirurgen hebben dan ook een baseline die verder wil reiken dan het lichaam: ‘Zorg van mens tot mens, elk met een eigen verhaal.’ Bij de zorg die zij willen bieden, dient De Mens als kompas. Daarom hebben wij het vandaag ook samen over wat we kunnen leren uit het wetenschappelijk onderzoek naar ‘Geluk en Hoop’ in ‘The New World Book of Happiness’. Elkerlyc loopt met ons mee.
Aanvankelijk probeert Elkerlyc de Dood om te kopen of minstens het einde uit te stellen. Maar dat lukt niet. Hij mag wel ‘Gheselscap’ uitnodigen. Maar familie en vrienden haken al snel af als ze weten waar de reis naartoe gaat. Hij zoekt dan troost bij ‘Bezit’ (maar daar ben je niks mee), ‘De Deugd’ (maar die is te zwak), ‘Schoonheid’ (maar die is vergankelijk), ‘Kennis’ (maar die is ontoereikend) en stapsgewijs verliest hij ook zijn Vijf Zintuigen. Als hij het einde van de reis bereikt, blijft maar één ding meer over. Ook in ‘The New World Book of Happiness’ zijn we op zoek naar ‘De Essentie’. En het slot van Elkerlyc zou door Levinas of psychiater Dirk De Wachter kunnen geschreven zijn. Het is het enige wat uiteindelijk voor ieder mens telt en wat hij vlak voor zijn dood bij ‘De Spiegel der Zaligheid’ recht in de ogen moet kunnen kijken: ‘Het Goede’. Wat doe jij daar vandaag, morgen en overmorgen voor? Want onderweg naar het Onontkoombare zijn we allemaal. Wie goed doet, goed ontmoet.