Meer en sneller kerstbomen

‘Waarom zoveel mensen veel meer en veel vroeger in het jaar kerstbomen en lichtjes in huis halen’, vroeg de krant me. Ik denk even met de trend me. Onze grootste angst is de angst voor de dood. Veel van ons gedrag is eigenlijk ‘camouflagegedrag’ voor onze angst om dood te gaan of dierbaren te verliezen. Daarom gaan we graag op zoek naar hoopgevende symbolen, zeker als het ons moeilijk gaat of als de tijden onzeker zijn. We gaan een kaarsje branden, we hangen lichtjes op, Daarom halen we in de winter groene takken in huis. De kerstboom is een oud symbool dat een tijdje door het christendom werd opgepakt, maar die functie is samen met de kerststal nagenoeg verdwenen. Blijft er over: het eeuwiggroene teken van hoop, licht en leven: een boom waarvan de naalden naar boven wijzen.

Het is een verbindend symbool geworden om ons rond te scharen met familie en vrienden, waarvan we voelen hoe belangrijk die uiteindelijk zijn in ons leven. De gebeurtenissen om ons heen (het virus, de oorlog, het klimaat, onverdraagzaamheid …) versterken dit inzicht nog. Hoe meer we in duisternis verzeild geraken, hoe meer we op zoek gaan naar licht. Uit het meest recente geluksonderzoek blijkt dat nu 33% van de mensen dagelijks worstelt met negatieve gevoelens als woede, angst, zorgen en verdriet. Twaalf jaar geleden was dat nog maar 24%. De stijging heeft echter niet plaats gevonden tijdens covid of de oorlog maar tussen 2014 en 2019. Toen er zogezegd geen problemen waren en ‘the sky the limit’ was. Toen is de eenzaamheid en het fundamentele verdriet in onze harten geslopen. Individualisme, sociale media en polarisering hebben ons geïsoleerd achtergelaten.

Er is gevoelsarmoede in alle geledingen van onze samenleving. We zijn uiteindelijk niet op zoek naar ‘plezier’ maar naar ‘betekenis’. We beseffen dat we het fundamentele gemis niet met geld of materiële dingen kunnen vullen. Dus zijn hoopgevende symbolen meer dan ooit welkom. Meer dan koele gele smileys, toont een boom hoe belangrijk wortels en eeuwig groen zijn. De vorm van de kerstboom wijst bovendien als een pijl naar boven, een teken van hoop.

We zoeken hoop en troost in verbindende symbolen als een twinkelende kerstboom en we willen dat gevoel zo lang mogelijk koesteren. Vermits het losgekoppeld is van een religieuze datum als 25 december kan het niet vroeg genoeg beginnen en niet lang genoeg duren. De winkelstraten spelen daar natuurlijk handig op in. Zij noemen het ‘cadeautjestijd’ en die duurt tegenwoordig al van Halloween tot Valentijn. We weten uiteraard ook allemaal dat pakjes ons niet troosten en slechts tijdelijk soelaas bieden. Maar we geloven het graag.

Vroeger was er een slogan ‘Nodig met kerst eens een eenzame uit’. Alsof alleen armen en zielepieten eenzaam waren. Nu is de eenzaamheid voor 1 op 3 deel geworden van het leven, vooral ook bij jongeren. Als we alle eenzamen uit onze straat zouden uitnodigen, zou het huis snel te klein zijn. Het mooiste cadeau dat we elkaar kunnen geven is ‘tijd en aandacht’. Er zijn voor elkaar. Laat dat gebaar ons in de barre kou verwarmen, terwijl we troost, moed en hoop vinden in elkaars armen. Als de kerstboom ons daartoe mag uitnodigen, mogen we hem nu al in huis halen en nog lang laten staan …