Wereldprimeur

Onze bekendste componist Dirk Brossé heeft een eigen cello concerto gecomponeerd. Dat is zowaar gebaseerd op The World Book of Love en bespeelt zeven eigenschappen van de liefde zoals ze in het boek voorkomen. Het Nationaal Orkest van België voert deze wereldcreatie uit op 14 dec in Bozar (Brussel), op 15 dec in De Warande in Turnhout en op 16 dec in De Bijloke in Gent.

Meer weten?

Het eerste celloconcerto van Dirk Brossé wordt in december 2014 in wereldpremière uitgevoerd door het Nationaal Orkest van België met Marie Hallynck als soliste. Het is een verrassende compositie die een belangrijke plek inneemt in het werk van de componist. Zowel naar vorm als naar inhoud is het een ambitieus concerto dat in de komende jaren een plaats kan verwerven in de programmering van menig internationaal orkest.

Niets minder dan De Liefde is het thema van dit concerto. Veel meer dan een liefdeslied voor solist en orkest, is het een boeiende muzikale vertolking van de liefde in al haar aspecten. Brossé liet zich hiervoor inspireren door The World Book of Love van Leo Bormans, waarin tientallen internationale wetenschappers, psychologen en psychiaters de liefde analyseren en interpreteren.

In het concerto worden zeven zeer verschillende vormen van liefde beschreven. Daarom stapt de componist af van de traditionele opbouw van een concerto. Deze compositie telt geen drie maar wel zeven delen, die elk ook buiten de structuur van het celloconcerto kunnen worden uitgevoerd.

De leidraad van het celloconcerto

Flirten, de onbeantwoorde liefde, vlinders in de buik, de liefde door de ogen van de narcist, de spirituele liefde, de fatale aantrekkingskracht en de ultieme, romantische liefde. Deze zeven zeer verschillende archetypes van liefde liggen aan de basis van dit nieuwe werk van Dirk Brossé. Zes delen verklanken de liefde in een eigenzinnige dialoog tussen de solist en het orkest. Het deel dat de narcistische liefde beschrijft laat geen ruimte voor dialoog en wordt enkel door de solist gespeeld. Het ‘ik’ als middelpunt van het universum.

De 7 delen van het concerto

1 – Flirting

In het eerste deel van dit concerto flirt de cello met de instrumenten van het orkest. De solist neemt in de eerste maten stelling in en steelt ongegeneerd het voetlicht, dreigend en behagend tegelijk. Tot het orkest de uitdaging aangaat, het aanlokkelijke thema overneemt en danst rond de warme celloklanken, flirtend met het nieuwe en het onbekende, in een spannend lied dat de liefde gebiedt om het verdriet te verdrinken.

2 – Unanswered Love

In dit heel herkenbare en pijnlijke gezicht van de liefde zetten spijt en wanhoop de toon. De cello geeft dit waardig weer en draagt het tweede deel als was het een solo. Gekwetst maar nooit kwaad dwingt hij het hele orkest in een respectvolle en ondersteunende rol: het orkest schept de sfeer waarin de tristesse van het klaaglied de luisteraar tot medeleven beroert.

3 – Butterfly Belly Waltz

Het ‘vlinders in de buik’-gevoel geeft de sfeer aan. Het zwevende ritme van een wals is hier even aanstekelijk en meeslepend als de verliefdheid waar het om draait. De vrolijke en speelse tonen van de opening gaan snel over in een onstuimige dans die niet te stoppen lijkt. Het orkest en de cellist verliezen samen gewillig de controle en geven zich over aan de liefde zelf.

4 – Spiritual Love

De meest verrassende instrumentatie is niet toevallig in dit deel te horen, waarin het voorwerp van de liefde niet zozeer het onbekende is, maar een fictieve entiteit die dat onbekende juist vorm moet geven. De leden van het orkest spreken een mantra uit die de opperste schepper eert en vraagt om steun:

Om Vishvani Deva, Svitarduritani Para Suva, Yad Bhadram, Tanna a Suva.

De bedrieglijke aleatorische aard van Spiritual Love lijkt soms wel geïmproviseerd. We kennen het geluk nog steeds niet maar het pad ernaartoe is uitgestippeld.

5 – Me, Myself & I

Om de narcistische liefde te bezingen legt de solist het orkest het zwijgen op. De cellist zingt een vocalise en begeleidt zichzelf op de cello. Met tapdansschoenen aan de voeten geeft de solist ook het ritme mee. Neigt de zelfliefde in het begin nog naar romantiek, dan wordt de muziek al gauw hard en ruig. De cello laat zich ongebreideld gaan in een roes, voor hij terugkeert naar de eenvoud van de melodie – alsof er een pil is uitgewerkt.

6 – Fatal Attraction

In het voorlaatste deel is de cello vinnig op het agressieve af. Al in de eerste maten weerklinkt de wanhoop en het dreigen van een fatale afloop door. In het midden blijkt of het de cello is die zich aangetrokken voelt tot het orkest of omgekeerd, maar dat het een aantrekking is die tot een drama moet leiden staat buiten kijf. Een romantisch laagje kan nooit verbergen dat de passie op elk moment kan omslaan naar woede en haat.

7 – Romantic Love

De romantische liefde is een ideaal. De perfecte liefde bestaat niet, enkel de liefde van een moeder voor haar kind is onvoorwaardelijk. Als we de romantische liefde al bereiken, duurt het niet lang. Het sluitstuk van het celloconcerto munt uit in de schoonheid en het pure. Maar zoals de liefde die het verzinnebeeldt, is het dan ook van korte duur.